Częstochowski Okręgowy Związek Żeglarski - Historia

Początków częstochowskich żeglowań należy szukać w czasach odradzającego się Państwa Polskiego, a więc w drugiej dekadzie ubiegłego stulecia.

Pierwsze ślady odnajdujemy w tworzących się wodniackich drużynach harcerskich między innymi druhów Jerzego Łęskiego, Zygmunta Biskupa, działalności Ligi Morskiej i kolonialnej w której w latach trzydziestych Prezesem Obwodu Częstochowskiego był pułkownik, przyszły dowódca „pierwszej pancernej”, bohater spod Falais generał Stanisław Maczek. Komendantem przystani był kapitan marynarki Światosław Szramczenko. Druga przystań Związku Strzeleckiego znajdowała się na Rakowie (obecnie dzielnica miasta). Z Częstochowy wywodził się również współtwórca Ligi Prezes Z.G. LK i M generał Orlicz – Dreszer. 15 maja 1939 roku Zarząd Polskiego Związku Żeglarskiego przyjął w poczet członków związku Klub Wodniacko – Żeglarski LK i M w Częstochowie.

Pierwszy rejs morski po Bałtyku odbył się już w roku 1936 na zbudowanej przez siebie łodzi żaglowej INA (długości 5m, powierzchni ożaglowania 14,5 m2) Idzi Marchewka wraz z Mieczysławem Dryżałem.

Lata czterdzieste – powojenne jak bumerang prowadzą do harcerzy. Przy gimnazjum im. R. Traugutta powstaje pierwsza drużyna żeglarska im. Maurycego Beniowskiego prowadzoną przez Stefana Mikołajtisa. W roku 1957 w Szkole Podstawowej w Konopiskach k/Częstochowy istniejącą „zieloną” drużynę harcerzy przekształcił w żeglarską Ryszard Urbański późniejszy twórca i komendant Harcerskiego Ośrodka Wodnego w Poraju. Przy Hucie im. B. Bieruta, na zbiorniku retencyjnym, miał swoją przystań najstarszy Klub Wodny „Enif” – kontynuator działalności przedwojennego klubu kajakowego zorganizowanego przy hucie przez inżyniera Piwońskiego – to kolebka częstochowskiego żeglarstwa.

W wyniku nowego podziału administracyjnego kraju (powstanie województwa częstochowskiego) w roku 1976 powstaje Częstochowski Okręgowy Związek Żeglarski. Działające dotychczas liczne kluby rozproszone po różnych organizacjach zakładowych, sportowych i zrzeszone w Katowickim OZŻ zgłosiły chęć przynależności do organizowanego Okręgowego Związku Żeglarskiego w Częstochowie.

Członkostwo do Cz. O. Z. Ż. Zgłosiło w 1976r. 16 klubów, tj.:

• 2.01.1976r. – Międzyzakładowy Jacht Klub w Myszkowie, zrzeszający 60 członków; komandor klubu Stanisław Makiela,
• 5.01.1976r. – Sekcja Żeglarska „Włókniarz” przy LOK Przędzalni Czesankowej „Wełnopol” w Częstochowie; 12 członków; komandor Krzysztof Fijałkowski,
• 10.01.1976r. – Jacht Klub przy Zrzeszeniu Studentów Polskich przy Politechnice Częstochowskiej, 183 członków, komandor Romuald Brzeski. Klub był kontynuatorem Sekcji Żeglarstwa przy Akademickim Klubie Turystycznym „Jura” założonej 13.12.1968r., komandor St. Richter,
• 12.01.1976r. – Sekcja Żeglarska Koła PTTK przy Zakładach Produkcyjno – Remontowych Energetyki w Lublińcu; 12 członków; komandor Jan Andrzejewski,
• 15.01.1976r. – Sekcja Wodna (Klub Wodny LOK) przy Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym w Częstochowie; komandor Zbigniew Małek,
• 17.01.1976r. – Klub Wodny „Opty” (LOK) przy Wojewódzkim Ośrodku Szkolenia Wodnego i Sportów; komador Jerzy Doliński,
• 23.01.1976r. – Klub Wodny „Enif” (LOK) przy Hucie im. B. Bieruta; 72 członków, komandor Bogumił Janik. Był to najstarszy klub żeglarski na terenie miasta z własną przystanią przy zbiorniku retencyjnym huty na Kucelinie. Jest on kontynuatorem sekcji żeglarskiej LOK przy HBB, działającej od 1953 r., tradycją związany z działającym przed 1939 r. klubem kajakowym przy Hucie „Częstochowa”,
• 22.03.1976r. – Harcerski Klub Żeglarski przy Chorągwi Częstochowskiej ZHP; 171 członków, komandor Ryszard Urbański,
• 24.06.1976r. – Klub Wodny „Delfin” przy Zakładach Przemysłu Lniarskiego „Wigolen” w Gnaszynie; 10 członków; komandor Adam Serwa,
• 23.08.1976r. – Yacht Club „Kolejarz” przy Dyrekcji Rejonowej PKP w Częstochowie, komandor Andrzej Ciszewski,
• 02.06.1977r. – Żeglarski Klub Sportowy Jacht Klub „Atol” przy Przedsiębiorstwie Budowlano – Montażowym Kopalni Rud w Częstochowie; 31 członków; komandor Eugeniusz Wiśniewski,
• 06.04.1978r. – Sekcja Żeglarska „Horyzont” przy Klubie Sportowym „Włókniarz” przy ZPW „Wartex” w Myszkowie; 40 członków; komandor Halina Sobczyk (od 24.10.1980r. – zmiana nazwy – Sekcja Sportów Wodnych „Horyzont” przy ZPW „Wartex”),
• 30.06.1979r. – Młodzieżowy Jacht Klub przy Zarządzie wojewódzkim Związku Młodzieży Polskiej; komandor Marian Szczerba,
• 09.10.1979r. – Klub Wodny „Korab” przy Oddziale PTTK Huty im. B. Bieruta; 27 członków; komandor Roman Kamyk,
• 03.01.1980r. – Klub Żeglarski „Giser” przy Zakładach Elektromechanicznych w Blachowni; 37 członków; komandor Dariusz Sitek,
• 11.10.1983r. – Jacht Klub „Wykromet” w Częstochowie; 20 członków; komandor Krzysztof Kosmala.

W roku 1984 powstał Yacht Club „Zefir” przy Rejonie Dróg i Mostów we Wrzosowej, komandorem Klubu był Waldemar Werszner.

19.01.1976r. pierwsze zebranie organizacyjne – wybór władz. Zarząd utworzyli:
prezes – Jerzy Doliński (prezesował nam aż do roku 1995);
wiceprezes – Sławomir Rozanow, Stanisław Szwej;
sekretarz – Bożena Kusińska; skarbnik – Adam Bożek;
członkowie – Kazimierz Eliasz, Dorota Serdak, Czesław Falkowski, Marian Hanek, Andrzej Jankiewicz, Adam Serwa i Jan Andrzejewski.

Pierwsze regaty żeglarskie pod banderą CzOZŻ odbyły się z inicjatywy Jana Jałowieckiego, działacza klubu „Delfin” już we wrześniu na zbiorniku w Blachowni k/Częstochowy.

Powstaje 500 hektarowy zalew w Poraju, przegrodzona zaporą Warta użycza swych wód żeglarzom. 25.09.1980 r. na zalewie odbywa się wielka parada żagli, 95 jednostek różnych klas staje na starcie. Jesteśmy gospodarzami Regat o Puchar Polski Południowej. Pierwsze miejsce w klasie „Optymist” zajmuje zawodnik z klubu „Enif” Krzysztof Ziółkowski. Również w tym roku odbyły się na zalewie I eliminacje do Motorowodnych Mistrzostw Polski z udziałem mistrza Europy i Świata Waldemara Marszałka.

20.05.1989r. następuje otwarcie wybudowanego Międzyklubowego Ośrodka Żeglarskiego nad zalewem. Komandorem Ośrodka zostaje Zbyszko Małek, dotychczasowy koordynator budowy.

Wśród licznej kadry regatowej uczestników wielu regat krajowych Jarosław Cieślak od lat utrzymuje się w czołówce krajowej. Pełni również funkcję sekretarza w Polskim Związku Klasy Omega. Lista budujących własne jachty jest długa. Oto przykłady:

 

• Wojciech Sołtys wraz z Aleksandrem Marchewką, synem wspomnianego Idziego i Marcinem Krukiem budują pierwszy jacht z laminatu.
• Andrzej Szwejkowski, Krzysztof Kulawiak, Edward i Wiesław Pawłowscy oraz Jerzy Ziółkowski budują też pierwszy 7 metrowy, dwumasztowy motoro – żaglowiec. Od pierwszych liter swych nazwisk nadają mu nazwę „Szpak”.
• Artur Bergier woduje swojego stalowego bruceo nadając mu imię „Berg”.
• Wcześniej inicjatywę Zdzisława Mirczaka budowy jachtu morskiego przejmuje Komitet Budowy Jachtu Morskiego. Pod nadzorem Ryszarda Kasprzaka powstaje kadłub jachtu typu Horn.

 

 

Morskie rejsy po Idzim Marchewce po morzach małych i dużych rozpoczynają: pod komendą Leonida Teligi Mieczysław Błachowicz, pierwszy jachtowy

 

Wojciech Kmita przenosi się do Gdańska – bo tam jest morze – buduje jacht „Temi” (temi rękoma) i w czteroletnim rejsie w latach 1993-1997 za załogę mającą własną żonę Małgorzatę opływa glob.

Marek Nizielski z Janem Baczyńskim dokonują w roku 2003 w 35 dni „skoku” przez Atlantyk z Santa Domingo do Brestu, zapełniając pierwszą kartę kronikarskiego zapisu drugiego ćwierćwiecza działalności Częstochowskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego.

Jerzy Błażej MAZIK

Autor rysu historycznego, nasz kolega sternik jachtowy Jerzy Mazik, z okazji Światowego Dnia Turystyki 2009 został uhonorowany przez Prezydenta Miasta Częstochowy za swoją działalność „Wyróżnieniem dla autorów, współautorów, inicjatorów wydawnictw i opracowań o dużym znaczeniu dla promocji turystycznej, a jednocześnie zachowania lokalnego dziedzictwa kulturalnego i historycznego”.